Tiroid bezinin büyümesi guatr hastalığının habercisidir. Genel olarak ağrılı olmamakla beraber tiroid bezinin aşırı büyümesi kişide yutkunma zorluklarına ve öksürüğe neden olur. Günlük hayatı etkilemeyen guatr hastalığı dışarıdan bakıldığında şişkinlik belli olmaz.
Guatr türleri nelerdir?
Endemik yani basit guatr, herhangi bir nedene bağlı olmayan ya da tiroid bezinin tiroid hormonunun yeterli seviyede üretemediği zamanlarda oluşur. Bu yüzden tiroid bezi vücudun ihtiyacı olan hormonu üretebilmek için büyümeye başlayacaktır. Kırk yaş ve üzeri kadın ile erkeklerde ve ailesinde guatr sorunu olan kişilerde endemik guatr görülür.
Toksiknodüler guatr ise tiroid bezinin büyümesiyle birlikte tiroid bezi üzerinde bazı yuvarlak nodüller görülmeye başlar. Bu nodüller ise ihtiyaçtan fazla tiroid hormonu üretilmesine sebep olur.
Guatr belirtileri nelerdir?
En belirgin bilinen belirtisi tiroid bezinin büyümesi olan guatr bazı durumlarda baş ağrısı ya da sebepsiz yere kaşıntılar şeklinde de görülebilir. Bazı durumlarda ise kişide hiçbir belirti görülmeyebilir. Tiroid bezinin büyümesiyle birlikte boyun bölgesinde şişlikler meydana gelir. Çoğu zaman küçük şişlikler halinde görülürken kimi zaman da büyük şişlikler halinde seyreder.
Çok sık olmamakla birlikte aşırı şekilde şişen tiroid bezi soluk borusuna baskı yapar. Bu durum ise nefes alıp vermeyi zorlaştırarak öksürüğe, hırıltılı nefes alıp vermeye ve yutma güçlüklerine sebep olur.
Aşırı şişen tiroid bezi boyun damarlarına baskı yaparak kan akışını azaltabilir. Bu durum ise beyne oksijen gitmesini engelleyerek baş dönmelerine sebep olacaktır. Guatrın gözlenen diğer belirtileri arasında ise aşırı kalp çarpıntısı, gözlerde şişme, ishal, mide bulantısı, titreme, terleme, kusma gibi belirtiler sayılabilir.
Guatr teşhis ve tedavisi nasıl yapılır?
İlk önce fiziksel muayenede boyun bölgesi parmak ucuyla kontrol edilir. Sonrasında kan testi istenir. Tiroid taraması ve tiroidin ultrason filmi çekilir. Tarama ve ultrasonda nodül görünürse biyopsi istenir ve tiroid kanseri bulgusu aranır. Guatr teşhisi yapıldıktan sonra çıkan sonuçlara göre tedavi yöntemi uygulanır. Tiroit bezinin hormon tedavisiyle küçülmesi sağlanabilir. İyot eksiliği için potasyum ve iyot takviyesi yapılır. Tiroid bezinin küçültülmesine yönelik radyoaktif iyot tedavisi uygulanabilir. Bu yöntem tiroid bezinin aşırı hormon ürettiği zamanlarda kullanılır. Eğer ilaç tedavisi ile küçültülemeyen tiroid bezi ise en son aşama ve tercih olan tiroidektomi denilen operasyonla çıkarılır.
